Manisa/Akçapınar’da Uygulanagelen Bir Halk Hekimliği Örneği: “Otu Kesme Ocağı”

Seçil Özçiftçi; Çağatay Üstün; Nermin Ersoy

doi:10.31020/mutftd.1319022

Araştırma Makalesi

An Example of Folk Medicine in Manisa/Akçapınar: “Otu Kesme Ocağı”

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 3, 681 - 691, 28.09.2023

Seçil Özçiftçi Çağatay Üstün Nermin Ersoy

https://doi.org/10.31020/mutftd.1319022

Öz

Objective: In the geography of our country, the hearths, which still provide a great deal of information and continue the tradition of treatment, continue to distribute healing. For this reason, it was aimed to determine the traditional treatment applied in the "Otu Kesme Ocağı", the materials and materials used, who applied to the stove, how the process was carried out, and the place of the application in today's medicine.
Method: The study was carried out in Akçapınar Village of Turgutlu district within the borders of Manisa province between October and December 2020. Interviews were conducted using qualitative research methods, participatory observation and in-depth interview techniques.
Results: “Otu Kesme Ocağı” continues its existence in Akçapınar Village of Manisa province. The application provides healing for skin disease in the region. It has been stated that people from the same village, surrounding villages or districts apply to the hearth to receive treatment and that the success rate of the treatment can be beneficial if the methods recommended by the healer are applied by the patient. The main points of the study were revealed by interviewing the experts in the medical branches dealing with the soil, plant and disease used in this folkloric medicine practice.
Conclusion: One of the important reasons for making use of the “Otu Kesme Ocağı” is that it is seen as an alternative method. It has been the healer's primary wish to ensure the continuity of the “Otu Kesme Ocağı”, which has managed to reach today, in the future.

Anahtar Kelimeler

Akçapınar/Manisa, folk medicine, traditional medicine, cultural diversity

Proje Numarası

Yoktur

Kaynakça

1. Traditional, Complementary and Integrative Medicine. Erişim adresi: https://www.who.int/health-topics/traditional-complementary-and-integrative-medicine#tab=tab_1 (Erişim Tarihi: 09.05.2023)
2. WHO traditional medicine strategy: 2014-2023. Erişim adresi: https://www.who.int/publications/i/item/9789241506096 (Erişim Tarihi: 09.05.2023)
3. Obika AN, Eke O. Essay on Igbo Folk Medicine as an Indispensable Aspect of Health Care Delivery in the 21ST Century. International Journal of English Literature and Social Sciences 2019;4(6):1677-1686.
4. Folklore. Erişim adresi: https://www.merriam-webster.com/dictionary/folklore (Erişim Tarihi: 09.05.2023)
5. Acıpayamlı O. Türkiye folklorunda halk hekimliği ve özellikleri. Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi 1996; XXVI:1-9.
6. Kılıç S, Altuncu A. Cı̇lt Hastalıklarına Yönelı̇k Bı̇r Halk Hekı̇mlı̇ğı̇ Uygulaması: Gelı̇ncı̇k Ocağı (Çavlu Köyü- Fı̇krı̇ye Pınar Örneğı̇). Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 2015;10(10):627-638.
7. Türklerde Ocak Kültü Kültürü – Arşt. Turan Ali Çağlar. Erişim adresi: https://www.yumuktepe.com/turklerde-ocak-kultu-kulturu-arst-turan-ali-caglar/ (Erişim Tarihi: 21.11.2020)
8. Baysal N. Gelenek ve Değişim Ekseninde Trabzon Halk Hekimliği Üzerine Bir Araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Türk Dili Edebiyatı Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. (2014) Balıkesir.
9. Duvarcı A. Halk hekimliğinde ocaklar. Milli Folklor 1990;1(7):34–39.
10. Uğurlu S. Tradıtıonal Folk Medıcıne In The Turkısh Folk Culture. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 2011;6(4):317-327.
11. Acar V. Türk Halk Hekimliğindeki Ocak Çeşitleri. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 2017;7(2):54-72.
12. Manisa Tarihi. Erişim adresi: https://www.manisa.bel.tr/s22_manisa-tarihi.aspx (Erişim Tarihi: 21.11.2022) 13. MCBÜ’de “Osmanlı’dan Günümüze Manisa’ya Göçler” Konuşuldu. Erişim adresi: http://www.manisa.gov.tr/mcbude-osmanlidan-gunumuze-manisaya-gocler-konusuldu (Erişim Tarihi: 21.11.2020)
14. Yörüklerin Manisa’ya zorlu göçü. Erişim adresi: https://www.manisahaberleri.com/manisa/yoruklerin-manisa-ya-zorlu-gocu-h123083.html (Erişim Tarihi: 21.11.2022)
15. Manisa, göçler ve göçmenler. Erişim adresi: https://www.tarihistan.org/yazarlar/erkan-akbalik/manisa-gocler-ve-gocmenler/6010/ (Erişim Tarihi: 21.11.2022)
16. Davis PH. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Edinburgh University Press 22, Volume 4. Edinburgh. 1972, s:77-87
17. Hufford DJ. Folk medicine and health culture in contemporary society. Prim Care. 1997
18. Ogu JM. Ethics of folk medicine among the Igbo. Dev World Bioeth 2022;22(4):203-210.
19. Boratav PN. 100 Soruda Türk Folkloru, İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1994.
20. Karakaş A. Osmaniye Halk Hekimliğinde Ocaklar ve Bunlara Bağlı Uygulamalar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2015;12(31):320-36
21. Tanker M, Sucu İ. Ege Bölgesi Halk İlaçları. Ankara Ecz. Fak. Mec 1983;13(130):130-140.
22. Güneşer R. Türkiye'deki Halk Hekimliği Konulu Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Profili. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 2022;12(1):179-188.
23. Büken NÖ. Folklorik Değerler ve Folklorik Tıp. T Klin J Med Ethics, Law and History 2003;11:45-47.
24. Karaca M. Çankırı Yöresinde El Verme Geleneği: “Bakır Basması” Hastalığının “Alazlama” Yöntemi İle Tedavi Edilmesi Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 2015;8(15):61-65
25. Güneşer R, Kırımlıoğlu N. Yozgat İli Halk Hekimliği Kapsamında “Bakır Basması’’ Hastalığı ve Tedavisi: Bir Kadın Şifacının Uygulaması. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 2022;12(2):321-333.
26. Görgeç C. Manavgat Yöresinde Halk Hekimliği Uygulamaları. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 2019;(46):195-219.
27. Gümüş Ş. Yaşayan halk hekimleri ve halk hekimliği uygulamaları: Arabacıbozköy örneği. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 2023;(33):486-499.
28. Erol ŞSÇ, Çanlı E. Manisa-Selendi İlçesinde Sağaltma Ocakları. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 2019; 12 (25): 50-70.
29. Gümüş Ş. Manisa ve Sivas Yöresi Sağaltım Yöntemleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 2019;43(2):29-46.
30. Ülger Z. Aydın (Merkez) ve Çevresı̇nde Halk Hekı̇mlı̇ğı̇. Adnan Menderes Ünı̇versı̇tesı̇ Sosyal Bı̇lı̇mler Enstı̇tüsü Türk Dı̇lı̇ ve Edebı̇yatı Anabı̇lı̇m Dalı Yükseklisans Tezi. 2012.
31. Ünalan ST, Bilgin V. Tıbb-i Nebevi Uygulamalarının Toplumsal ve Ekonomik Boyutu Üzerine Nitel Bir Araştırma. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 2021;21(1):99-141.
32. Tekineş A. Alternatif İslami tıp “Tıbb-ı Nebevî”. Divan. 199/1: 57-72.
33. Akbulut N. Mezopotamya’da Tıbb-ı Nebevi. Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi 2021;6(2):109-117.
34. Karabacak M. Rivayetlerde Bereketli Olduğu Belirtilen Yiyecek-İçeceklerin Tıbb-ı Nebevî Açısından Değerlendirilmesi. Tevilat 2021;2(2):239-255.

Manisa/Akçapınar’da Uygulanagelen Bir Halk Hekimliği Örneği: “Otu Kesme Ocağı”

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 3, 681 - 691, 28.09.2023

Seçil Özçiftçi Çağatay Üstün Nermin Ersoy

https://doi.org/10.31020/mutftd.1319022

Öz

Amaç: Ülkemiz coğrafyasında halen çok sayıda bilgi aktarımı sağlayan ve tedavi geleneğini sürdüren ocaklar şifa dağıtmaya devam etmektedir. Bu nedenle araştırmaya konu olan “Otu Kesme Ocağı”nda uygulanan geleneksel tedaviyi, kullanılan materyal ve malzemeleri, kimlerin ocağa başvurduğunu, sürecin nasıl yürütüldüğünü ve söz konusu uygulamanın günümüz tıbbındaki yerini belirlemek amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışma 2020 yılı ekim ve aralık ayları arasında Manisa ili sınırları içinde Turgutlu ilçesi ve Akçapınar Köyü’nde yürütülmüştür. Görüşmeler nitel araştırma yöntemlerinden katılımlı gözlem ve derinlemesine mülakat teknikleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir.
Bulgular: “Otu Kesme Ocağı”, Manisa ili Akçapınar Köyü’nde varlığını devam ettirmektedir. Uygulama yörede deri hastalığına yönelik şifa sağlamaktadır. Aynı köyden, çevre köylerden veya ilçelerden tedavi alma amacıyla ocağa başvurulduğu ve tedavi başarı oranının şifacının önerdiği yöntemlerin hasta tarafından uygulanması halinde yararlı olabileceği ifade edilmiştir. Bu folklorik tıp uygulamasında kullanılan toprak, bitki ve hastalıkla ilgilenen tıbbi branşlardaki uzmanlarla görüşülerek çalışmanın dayanak noktaları ortaya çıkarılmıştır.
Sonuç: Otu kesme ocağından yararlanmanın önemli nedenlerinden birisi bunun alternatif bir yöntem olarak görülmesidir. Günümüze kadar ulaşmayı başarmış Otu Kesme Ocağı’nın gelecekte devamlılığını sağlamak şifacının öncelikli temennisi olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Akçapınar/Manisa, halk hekimliği, geleneksel tıp, kültürel çeşitlilik

Destekleyen Kurum

Yoktur

Proje Numarası

Yoktur

Teşekkür

Bu çalışmada bilimsel içerik konusundaki katkılarından ötürü sayın Prof. Dr. Ulvi Zeybek’e teşekkür ediyoruz.

Kaynakça

1. Traditional, Complementary and Integrative Medicine. Erişim adresi: https://www.who.int/health-topics/traditional-complementary-and-integrative-medicine#tab=tab_1 (Erişim Tarihi: 09.05.2023)
2. WHO traditional medicine strategy: 2014-2023. Erişim adresi: https://www.who.int/publications/i/item/9789241506096 (Erişim Tarihi: 09.05.2023)
3. Obika AN, Eke O. Essay on Igbo Folk Medicine as an Indispensable Aspect of Health Care Delivery in the 21ST Century. International Journal of English Literature and Social Sciences 2019;4(6):1677-1686.
4. Folklore. Erişim adresi: https://www.merriam-webster.com/dictionary/folklore (Erişim Tarihi: 09.05.2023)
5. Acıpayamlı O. Türkiye folklorunda halk hekimliği ve özellikleri. Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi 1996; XXVI:1-9.
6. Kılıç S, Altuncu A. Cı̇lt Hastalıklarına Yönelı̇k Bı̇r Halk Hekı̇mlı̇ğı̇ Uygulaması: Gelı̇ncı̇k Ocağı (Çavlu Köyü- Fı̇krı̇ye Pınar Örneğı̇). Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 2015;10(10):627-638.
7. Türklerde Ocak Kültü Kültürü – Arşt. Turan Ali Çağlar. Erişim adresi: https://www.yumuktepe.com/turklerde-ocak-kultu-kulturu-arst-turan-ali-caglar/ (Erişim Tarihi: 21.11.2020)
8. Baysal N. Gelenek ve Değişim Ekseninde Trabzon Halk Hekimliği Üzerine Bir Araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Türk Dili Edebiyatı Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. (2014) Balıkesir.
9. Duvarcı A. Halk hekimliğinde ocaklar. Milli Folklor 1990;1(7):34–39.
10. Uğurlu S. Tradıtıonal Folk Medıcıne In The Turkısh Folk Culture. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 2011;6(4):317-327.
11. Acar V. Türk Halk Hekimliğindeki Ocak Çeşitleri. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 2017;7(2):54-72.
12. Manisa Tarihi. Erişim adresi: https://www.manisa.bel.tr/s22_manisa-tarihi.aspx (Erişim Tarihi: 21.11.2022) 13. MCBÜ’de “Osmanlı’dan Günümüze Manisa’ya Göçler” Konuşuldu. Erişim adresi: http://www.manisa.gov.tr/mcbude-osmanlidan-gunumuze-manisaya-gocler-konusuldu (Erişim Tarihi: 21.11.2020)
14. Yörüklerin Manisa’ya zorlu göçü. Erişim adresi: https://www.manisahaberleri.com/manisa/yoruklerin-manisa-ya-zorlu-gocu-h123083.html (Erişim Tarihi: 21.11.2022)
15. Manisa, göçler ve göçmenler. Erişim adresi: https://www.tarihistan.org/yazarlar/erkan-akbalik/manisa-gocler-ve-gocmenler/6010/ (Erişim Tarihi: 21.11.2022)
16. Davis PH. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Edinburgh University Press 22, Volume 4. Edinburgh. 1972, s:77-87
17. Hufford DJ. Folk medicine and health culture in contemporary society. Prim Care. 1997
18. Ogu JM. Ethics of folk medicine among the Igbo. Dev World Bioeth 2022;22(4):203-210.
19. Boratav PN. 100 Soruda Türk Folkloru, İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1994.
20. Karakaş A. Osmaniye Halk Hekimliğinde Ocaklar ve Bunlara Bağlı Uygulamalar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2015;12(31):320-36
21. Tanker M, Sucu İ. Ege Bölgesi Halk İlaçları. Ankara Ecz. Fak. Mec 1983;13(130):130-140.
22. Güneşer R. Türkiye'deki Halk Hekimliği Konulu Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Profili. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 2022;12(1):179-188.
23. Büken NÖ. Folklorik Değerler ve Folklorik Tıp. T Klin J Med Ethics, Law and History 2003;11:45-47.
24. Karaca M. Çankırı Yöresinde El Verme Geleneği: “Bakır Basması” Hastalığının “Alazlama” Yöntemi İle Tedavi Edilmesi Motif Akademi Halkbilimi Dergisi 2015;8(15):61-65
25. Güneşer R, Kırımlıoğlu N. Yozgat İli Halk Hekimliği Kapsamında “Bakır Basması’’ Hastalığı ve Tedavisi: Bir Kadın Şifacının Uygulaması. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 2022;12(2):321-333.
26. Görgeç C. Manavgat Yöresinde Halk Hekimliği Uygulamaları. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 2019;(46):195-219.
27. Gümüş Ş. Yaşayan halk hekimleri ve halk hekimliği uygulamaları: Arabacıbozköy örneği. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 2023;(33):486-499.
28. Erol ŞSÇ, Çanlı E. Manisa-Selendi İlçesinde Sağaltma Ocakları. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 2019; 12 (25): 50-70.
29. Gümüş Ş. Manisa ve Sivas Yöresi Sağaltım Yöntemleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 2019;43(2):29-46.
30. Ülger Z. Aydın (Merkez) ve Çevresı̇nde Halk Hekı̇mlı̇ğı̇. Adnan Menderes Ünı̇versı̇tesı̇ Sosyal Bı̇lı̇mler Enstı̇tüsü Türk Dı̇lı̇ ve Edebı̇yatı Anabı̇lı̇m Dalı Yükseklisans Tezi. 2012.
31. Ünalan ST, Bilgin V. Tıbb-i Nebevi Uygulamalarının Toplumsal ve Ekonomik Boyutu Üzerine Nitel Bir Araştırma. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 2021;21(1):99-141.
32. Tekineş A. Alternatif İslami tıp “Tıbb-ı Nebevî”. Divan. 199/1: 57-72.
33. Akbulut N. Mezopotamya’da Tıbb-ı Nebevi. Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi 2021;6(2):109-117.
34. Karabacak M. Rivayetlerde Bereketli Olduğu Belirtilen Yiyecek-İçeceklerin Tıbb-ı Nebevî Açısından Değerlendirilmesi. Tevilat 2021;2(2):239-255.

Toplam 33 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Sağlık Coğrafyası, Sosyal ve Kültürel Antropoloji (Diğer), Sağlık Sosyolojisi, Geleneksel, Tamamlayıcı ve Bütünleştirici Tıp (Diğer)
Bölüm	Araştırma Makalesi
Yazarlar	Seçil Özçiftçi 0000-0002-7320-961X Çağatay Üstün 0000-0001-7834-6616 Nermin Ersoy 0000-0002-1292-3318
Proje Numarası	Yoktur
Erken Görünüm Tarihi	28 Eylül 2023
Yayımlanma Tarihi	28 Eylül 2023
Gönderilme Tarihi	23 Haziran 2023
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2023 Cilt: 13 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA	Özçiftçi, S., Üstün, Ç., & Ersoy, N. (2023). Manisa/Akçapınar’da Uygulanagelen Bir Halk Hekimliği Örneği: “Otu Kesme Ocağı”. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi Ve Folklorik Tıp Dergisi, 13(3), 681-691. https://doi.org/10.31020/mutftd.1319022
AMA	Özçiftçi S, Üstün Ç, Ersoy N. Manisa/Akçapınar’da Uygulanagelen Bir Halk Hekimliği Örneği: “Otu Kesme Ocağı”. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. Eylül 2023;13(3):681-691. doi:10.31020/mutftd.1319022
Chicago	Özçiftçi, Seçil, Çağatay Üstün, ve Nermin Ersoy. “Manisa/Akçapınar’da Uygulanagelen Bir Halk Hekimliği Örneği: ‘Otu Kesme Ocağı’”. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi Ve Folklorik Tıp Dergisi 13, sy. 3 (Eylül 2023): 681-91. https://doi.org/10.31020/mutftd.1319022.
EndNote	Özçiftçi S, Üstün Ç, Ersoy N (01 Eylül 2023) Manisa/Akçapınar’da Uygulanagelen Bir Halk Hekimliği Örneği: “Otu Kesme Ocağı”. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 13 3 681–691.
IEEE	S. Özçiftçi, Ç. Üstün, ve N. Ersoy, “Manisa/Akçapınar’da Uygulanagelen Bir Halk Hekimliği Örneği: ‘Otu Kesme Ocağı’”, Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, c. 13, sy. 3, ss. 681–691, 2023, doi: 10.31020/mutftd.1319022.
ISNAD	Özçiftçi, Seçil vd. “Manisa/Akçapınar’da Uygulanagelen Bir Halk Hekimliği Örneği: ‘Otu Kesme Ocağı’”. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 13/3 (Eylül 2023), 681-691. https://doi.org/10.31020/mutftd.1319022.
JAMA	Özçiftçi S, Üstün Ç, Ersoy N. Manisa/Akçapınar’da Uygulanagelen Bir Halk Hekimliği Örneği: “Otu Kesme Ocağı”. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. 2023;13:681–691.
MLA	Özçiftçi, Seçil vd. “Manisa/Akçapınar’da Uygulanagelen Bir Halk Hekimliği Örneği: ‘Otu Kesme Ocağı’”. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi Ve Folklorik Tıp Dergisi, c. 13, sy. 3, 2023, ss. 681-9, doi:10.31020/mutftd.1319022.
Vancouver	Özçiftçi S, Üstün Ç, Ersoy N. Manisa/Akçapınar’da Uygulanagelen Bir Halk Hekimliği Örneği: “Otu Kesme Ocağı”. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. 2023;13(3):681-9.

Kapak Resmi İndir

Makale Dosyaları

Tam Metin

Bu Dergi Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.

Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin süreli bilimsel yayınıdır. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. Makalelerin sorumlulukları yazarlara aittir

Kapak

Ayşegül Tuğuz

İlter Uzel’in “Dioskorides ve Öğrencisi” adlı eserinden

Adres

Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Çiftlikköy Kampüsü

Yenişehir/ Mersin