Bayburt Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dergisi

Öz

19. yüzyılın ortalarına denk gelen Afyon Savaşları ile Çin, emperyalizmle karşı karşıya kalmıştır. Yaklaşık yüzyıla yakın bir dönem bir var oluş mücadelesi veren Çin halkı, 1949 yılına gelindiğinde Mao Zedong liderliğinde Çin Devrimi’ni gerçekleştirerek, Çin Halk Cumhuriyeti’ni kurmuştur. Kurulduğu dönemden beri Çin Komünist Partisi, ülkedeki tek söz sahibi olmuştur. Çin, adeta bir ‘‘parti devleti’’ne dönüşmüştür. Günümüze gelindiğinde ise Çin’in, küresel alanda ciddi bir aktör olarak konumlandığı görülmektedir. Çin’in tarihi ve siyasi geçmişi incelenecek olursa bölge ülkeleriyle çeşitli sorunlar yaşadığı görülmektedir. Sınır sorunları, etnik ve dini sorunlar, bunların başında gelmektedir. Özellikle Çin’in Tayvan’la yaklaşık yüz yıla yakın bir süredir, ciddi bir sorun yaşadığı görülmektedir. Dönem dönem Çin ve Tayvan arasındaki ilişkilerin gerginleştiği hatta çatışma boyutuna varacak bir duruma geldiği de görülmektedir. Dünyanın birçok bölgesinde tarihi sorunlu bölgelerin olduğu görülmektedir. Bu bölgelerdeki sorunların genel yapısına bakılınca, siyasi ve tarihi bir nedenin olduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle Çin gibi büyük bir medeniyete sahip devletin, bölgesinde ve küresel alanda birtakım ülkeler ile kadim anlaşmazlıklarının olması muhtemeldir. Bu çalışmada öncelikle Çin ve Tayvan arasındaki sorunun siyasi, tarihi, sosyolojik ve psikolojik boyutları analiz edilmeye çalışılacaktır. Daha sonrasında ikili ilişkilerde, neden çözümsüzlük psikolojisinin hâkim olduğu ile sorunun fiili çatışma boyutuna ulaşmasının temel nedenleri ortaya çıkarılacaktır. Nihayetinde ise sorunun geleceği üzerine tespitlerde bulunulacak ve sorunun diplomatik yollarla çözümünün mümkün olup olmadığı tartışılacaktır.